Jaarlijks krijgt ongeveer vier procent van de volwassen bevol­king een depressie of aanverwante aandoening en ongeveer zeventien procent, ruim drie miljoen Nederlanders, krijgt ooit in zijn of haar leven eens te maken met iemand die aan depressie lijdt. Willem van der Does beschrijft in dit boek verschillende aspecten van depressie. In het voor­woord schrijft hij dat zijn boek in eerste plaats bedoeld is voor mensen die depressief zijn of zijn geweest, en voor de mensen in hun omgeving. Het geeft vooral voor de familie, vrienden en kennissen een goed beeld over wat een depres­sie is, en dat deze aandoening meer inhoudt dan het hebben van een 'dipje' of een baaldag.

Van der Does denkt dat dit boek daarnaast erg geschikt is voor studenten als aanvulling op de studieboeken. Het boek geeft op een beknopte en serieuze, maar ook luchtige wijze een aantal aspecten van depressie weer. Zijn ervaring als klinisch psycholoog blijkt uit zijn schrijfwijze. In veel hoofdstukken worden er uitspraken van depressieve cliën­ten geciteerd. Zo citeert hij een cliënt: 'Het was niet alleen maar een heel somber gevoel, of depressief in de betekenis waarin dat woord zo vaak gebruikt wordt. Ik was ernstig ziek. Ik was compleet in mezelf teruggetrokken, negatief en dacht vrijwel voortdurend aan zelfmoord. Ik kon niet nor­maal denken, laat staan werken, en wilde de hele dag opge­kruld in bed blijven liggen.' Dit korte fragment geeft veel beter dan een lijst met symptomen weer hoe overweldigend de ervaring van een depressie kan zijn. Ook laten deze cita­ten de diversiteit van de subjectieve ervaring van depressie zien. Een goede aanvulling op de lijst met symptomen uit de DSM-IV die wij UvA-studenten hier op de universiteit tijdens het eerstejaarsvak Psychopathologie onder ogen krij­gen. De teksten worden geïllustreerd met grappige tekenin­gen van Peter van Straaten. Juist deze combinatie van tekst en beeld maakt dit boek zo bijzonder omdat depressie hier gepaard gaat met een glimlach van de lezer.

In het eerste hoofdstuk beschrijft Willem van der Does vluchtig maar toch compleet de symptomen van depressie en de verschillende typen depressie. Er wordt heel inzich­telijk, zonder zweverige termen, door een professionele psycholoog uitleg gegeven over depressie. In het tweede

hoofdstuk word op een hele visuele wijze uitleg gegeven over de invloed van stress. 'Depressie gaat gepaard met een ontregeling van het biologisch stressregulatiesysteem', zo schrijft Van der Does. Tijdens een depressie blijft het niveau van cortisol de hele dag verhoogd, en reageert het systeem niet meer op stress'. 'Deze chronisch verhoogde cortisol-niveaus geven een onprettig gevoel en maken dat je minder goed onderscheid kunt maken tussen kleine en grote bedreigingen waardoor je geneigd bent je van alles meer aan te trekken'. Van der Does vergelijkt deze lichamelijke staat met een thermostaat die op een tochtige plek in het huis staat. 'De verwarming blijft maar loeien, waardoor het op andere plekken in het huis veel te warm wordt. Als dit te lang duurt, wordt het systeem echt ontregeld en wordt het moeilijker de thermostaat weer normaal te laten werken'. Als oplossing beschrijft Van der Does dat 'het tochtgat gedicht moet worden of dat er op meerdere plaatsen thermostaten moeten komen zodat het systeem zich beter kan regelen'. In hoofdstuk drie en vier wordt dieper ingegaan op de cog­nitieve theorie. Het daaropvolgende hoofdstuk schenkt uit­gebreid aandacht aan zelfmoord en in het laatste hoofdstuk komen de verschillende typen antidepressiva aan bod. Er word hier vooral aandacht besteed aan de biologische wer­king en de effectiviteit van deze medicijnen.

Dit boekje is echt een aanrader. Leuk om zelf te lezen, omdat het op een hele toegankelijke maar toch professio­nele wijze geschreven is en een verademing kan zijn naast alle zware studieboeken. Daarnaast is dit boekje leuk om cadeau te geven aan bijvoorbeeld een mede-student(e) of een vriendtin) met interesse op het gebied van klinische psy­chologie.

Prof. dr. A.J.W. van der Does is klinisch psycholoog en werkt bij het departement Psychologie van de Universiteit Leiden en de afdeling Psychiatrie van het Leids Universi­tair Medisch Centrum. Tevens is hij een bekend onder­zoeker op gebied van depressie