Over hooggevoeligheid, snelwegangst en onzin

Een nieuwe aflevering van mijn rubriek in Zin magazine.

De moeder van de buurvrouw

Ik ben hooggevoelig en voel als ik een ruimte binnenstap altijd precies hoe de verhoudingen tussen mensen liggen. Tussen wie er spanning bestaat bijvoorbeeld. Ik weet dat ik dat heb en ik pas me aan. Ik ben graag op mezelf. Maar niet alles is te reguleren. Mijn buurvrouw, met wie ik goed contact heb, vertelde dat haar moeder binnenkort zal ‘inslapen’ via palliatieve sedatie. Omdat ze veel pijn heeft en ‘op’ is. Haar moeder is maar net ouder dan ik, ik voel dat zij er nog helemaal niet aan toe is om haar los te laten. Ik zag maar vooral voelde haar pijn intens en ben er sindsdien mee bezig. Sterker nog: ik word er fysiek onwel van. Hoe kan ik voorkomen dat het zo heftig wordt?

Brenda (1961)

Beste Brenda,

Je klinkt niet negatief over je gevoeligheid en dat is terecht. Het kan soms ook voordelen brengen, bijvoorbeeld dat je meer geniet van kleine genoegens van het leven. Dat is dus de keerzijde van de buikpijn die je hebt als er spanningen zijn. Het onwel worden zal niet altijd te voorkomen zijn, maar wel te temperen. Probeer je vooral te realiseren dat je buurvrouw er niks mee opschiet als jij in de lappenmand ligt. Natuurlijk is het fijn voor haar als je blijk geeft van je medeleven. Ze heeft er echter niks aan als jij onwel wordt. Sterker nog, ze zou zich schuldig kunnen voelen dat ze je belast heeft met haar problemen. Het klinkt een tikje bot, maar van leven gaan we dood, ook de moeder van je buurvrouw. En de meesten van ons leggen het loodje als we er zelf of als anderen er nog niet aan toe zijn. Soms is het erg onrechtvaardig, maar ook dan is het niet anders. Geef jezelf dus toestemming om het verdriet van je buurvrouw niet jouw probleem te maken. Misschien moet je dat letterlijk nemen: schrijf voor jezelf op (en onderteken) dat je je goed mag voelen ondanks de trieste gebeurtenis bij de buren. Dat is de eerste stap.

Yoga op de snelweg

Ik heb sinds mijn jeugd al last van angsten. Ik kan niet tegen kleine ruimtes, mensenmassa’s en injecties. De snelweg durf ik ook niet op. Omdat het me toch niet veel beperkingen oplegt, heb ik er nooit iets aan laten doen. Mij zal je niet aantreffen op een skihelling, in een vliegtuig of op een ladder, maar ik kan ermee leven. Mijn zoon heeft dit allemaal niet maar doet inmiddels yoga en denkt nu dat ik daar baat bij kan hebben. Met name dat ik de snelweg niet op kan, is als alleenstaande en als aanstaande oma toch wel onhandig. Als ik op internet kijk, zie ik van alles: pillen, yoga, mindfulness en neurofeedback. Als alles werkt zou er geen fobie meer voorkomen. Mijn huisarts is tegen pillen, neutraal over yoga en wil me wel naar de GGZ verwijzen. Is yoga aan te bevelen?

Angela (1963)

Beste Angela,

Toevallig is er vorige maand ook een vraag over geweest: bijna elke fobie (hoogtevrees, claustrofobie, spinnenfobie, etc.) kan genezen worden – soms zelfs in één consult. Zelfs als je het al zo lang hebt, zou je in een paar sessies behoorlijke verbetering moeten kunnen ervaren. Ik sluit niet helemaal uit dat het kan lukken met yoga, maar aanraden doe ik het niet. Mensen leven vaak jarenlang met fobieën. Als iemand dan een keer alle moed bij elkaar raapt, is het jammer als niet de meest effectieve behandeling wordt gekozen. Gerede kans dat je een teleurstelling oploopt en dat je de yoga er ook bij laat zitten. Dan pluk je dus ook daarvan niet de vruchten die er wel degelijk zijn. Dus, wie yoga gaat proberen moet dat doen voor de effecten die je van mediteren kan verwachten (op termijn): meer rust, helder denken en meer controle over je gedachten. Verwacht geen groot effect van yoga op fobieën. Voor fobieën zoek je een gedragstherapeut die ook in het BIG-register staat. Vreemd genoeg wordt de behandeling van fobieën meestal niet vergoed, maar je zou er in weinig consulten vanaf moeten kunnen komen.

Talent of training?

Bij het overlijden van Maradona werden voortdurend fragmenten van zijn uitzonderlijk talent uitgezonden en moest ik denken aan de 10.000 uur regel. Dat je overal in kan uitblinken als je maar 10.000 uur traint. Leek me onzin, en ik zie op internet dat het niet klopt. Waarom wordt in de psychologie zoveel onzin verkondigd?

Fred

Beste Fred,

Dat is inderdaad een probleem. Nu is die 10.000 uur regel vooral bekend geworden doordat iemand ermee op de loop is gegaan in een populair-wetenschappelijk boek. Het feit dat getalenteerde sporters en artiesten ook meer trainen is versimpeld tot ‘talent is een kwestie van oefenen’. En 10.000 uur was wel een mooi getal – moeilijk te checken ook. Ik weet niet of de auteur 10.000 uur schrijfles had genoten of gewoon talent had, maar zijn boek werd een enorme bestseller.