Hoe word je gelukkiger?

Maar liefst 88 procent van de Nederlanders is gelukkig. Althans, dat beweren ze als er in een enquête naar gevraagd wordt. Toch is er nog ruimte voor verbetering, anders is niet te verklaren waarom er zo’n onuitputtelijke markt is voor coachings- en zelfhulpboeken en -tijdschriften.

Het is goed te begrijpen dat we massaal streven naar geluk. Geluk hangt samen met een betere gezondheid en met minder stress. Betere gezondheid, minder stress en geluksgevoel hangen ook weer samen met genetische factoren en met de kwaliteit van je opvoeding. Die kun je achteraf niet meer veranderen, maar dat betekent niet dat je weerloos bent. Van nare ervaringen of een slechte jeugd kun je losser komen door therapie. En zelfs tegen een genetisch bepaalde kwetsbaarheid voor somberheid kun je je leren wapenen. Wie zijn geluksgevoel wil vergroten moet er liefst vrij vroeg bij zijn. Vooral de grote keuzes in je leven beïnvloeden je geluksgevoel: of je een beroep kiest waaruit je voldoening kunt halen, bijvoorbeeld, en een partner die bij je past.

Toch is er een aantal dingen die je op elke leeftijd kunt doen om gelukkiger te worden. Hier volgt mijn selectie van tien adviezen die ik heb gedestilleerd uit vele zelfhulpboeken en uit het wetenschapsgebied dat positieve psychologie wordt genoemd. Nummer 10 is bovenaan gezet, want als het lukt om je energie te regelen, wordt de rest ook makkelijker.

10. Zorg dat je energiek bent: eet goed, slaap genoeg, beweeg veel
9. Plan voldoende ruimte in je agenda; neem voldoende vakantie
8. Beperk het gebruik van sociale media, met name passief gebruik
7. Wees niet te streng voor jezelf en richt je op je sterke kanten
6. Denk na en schrijf over de zin van jouw leven
5. Schrijf over positieve dingen, dingen waar je dankbaar voor bent
4. Doe de vierdaagse schrijfoefening over een vervelende ervaring
3. Probeer iets te betekenen en aardig te zijn voor anderen

Dat zijn acht algemene adviezen, die de meeste mensen meer controle
zullen geven over hun leven. Zijn die nu ook toepasbaar op de ‘gewone mensen’ in de eerste alinea van dit hoofdstuk? Dus op Marianne die piekert en moeilijk inslaapt; op Wim, Esther en Jack met hun uitzichtloze banen; op Johanna die overbelast is of misschien wel te veel tegelijk wil; en op Maarten die onmatig is en zijn huwelijk verwaarloost? Ja, al deze mensen zullen baat hebben bij het volgen van een aantal van die adviezen. Welke precies of in welke volgorde, dat is aan hen. Verder is er nog een gemeenschappelijk kenmerk van deze mensen, en waarschijnlijk van iedereen die kampt met langdurige onvrede: er wordt iets vermeden.

En dat is dus nog wel een belangrijker advies dan bovenstaand rijtje van acht: ga na wat je vermijdt. Vermijd je na te denken over waar je over vijf jaar wilt staan? Vermijd je lastige gesprekken met je baas, met je ondergeschikten of met je collega’s? Met je partner of met je kinderen? Ga na wat je denkt dat er zou gebeuren als je sommige gesprekken of onderwerpen niet meer zou vermijden. Roep desnoods hulp in van iemand anders om het gesprek voor te bereiden. Als de vermijding voortkomt uit niet goed weten hoe iets te bespreken of als je een onderwerp eindeloos hebt vermeden, komt het natuurlijk niet in één keer goed.

Vermijding is er vaak niet voor niks, het kan helpen om dingen onder controle te houden – maar vooral op de korte termijn. Op de lange duur is het meestal een goed idee om niet te veel toe te geven aan de neiging om dingen te vermijden. Dus op de tweede plaats:

2. Vermijd de vermijding

En uiteraard: wat gelukkig maakt, verschilt van persoon tot persoon. De een is het gelukkigst als hij onder de mensen is, de ander heeft veel tijd voor zichzelf nodig. De een wordt gelukkig van sporten, de ander van muziek of van lezen. Waarschijnlijk heb je zelf een vrij goed idee van wat je gelukkiger maakt. Als dat niet zo is, kun je ook een tijdje je geluk bijhouden in een dagboek. Als je elk dagdeel een cijfer geeft en ook je activiteiten registreert, kom je er wel achter. Daarna is het een kwestie van prioriteren. En van het tiende advies, dat misschien ook wel de eerste plaats verdient.