Trump verliest eerste (en enige?) debat.

Mijn analyse morgen op website Univ Leiden:

Wat was volgens u het meest opvallende moment in dit debat, en waarom?

Er waren er twee. De eerste was dat Biden kwam opdagen. Pelosi had hem twee keer geadviseerd weg te blijven, en tot nu toe had Biden mondjesmaat campagne gevoerd. Hij zat voornamelijk thuis, voorbereide vragen te beantwoorden en van teleprompters te lezen. Zelfs in die omstandigheden maakte hij geregeld blunders. Daarmee gaf hij voeding aan de opvatting dat hij veel te oud is en wellicht zelfs dementerend. Nu is Trump anderhalf uur bezig geweest om hem te ontregelen. Dat Biden in die storm overeind bleef is zijn winstpunt.

Dan het moment dat de moderator vroeg of Trump afstand wilde nemen van white supremacists. Op een presenteerblaadje. Trump had de bodem uit Biden’s campagne kunnen slaan, die gebouwd is op de ‘fine people’ quote. Er kwam echter alleen een nauwelijks hoorbaar ‘Sure, I will do that’, gevolgd door een tirade over linkse betogers en een lofzang op law and order. In zijn commentaar destijds had Trump de white supremacists in Charlottesville wel degelijk sterk veroordeeld, dus dat hij deze aantijging nu onweersproken liet is een enorme blunder.

Vier jaar geleden was u een van de weinigen die een overwinning van Trump verwachtte. Komt hij ook dit keer weer als winnaar uit de bus, en waarom wel of niet?

In dit debat heeft Trump uitsluitend mensen aangesproken wiens stem hij toch al binnen heeft. Er zijn polls die erop wijzen dat Trump veel beter gaat scoren onder zwarte kiezers dan vorige Republikeinen. Twijfelaars zal hij met dit debat niet over de streep hebben getrokken. Zijn aanvallende stijl heeft als impliciete boodschap dat hij Amerika’s belangen net zo rücksichtlos zal verdedigen tegen China, Iran en Rusland. Dat Trump rücksichtlos kan zijn heeft hij de laatste jaren echter wel voldoende aangetoond. Hij had zijn basis kunnen verbreden door eindelijk eens een keer een iets verzoenender toon aan te slaan. Gemiste kans. Vrijwel alle polls laten een overwinning voor Biden zien, maar de race lijkt me niet gelopen. Trumps aanhang is veel fanatieker. De steun voor Biden is vooral anti-Trump, en sommige Trumpstemmers geven het gewoon niet toe, ook niet in een poll.

U schreef destijds: ‘De afkeur van Clinton is gebaseerd op wantrouwen […] veroorzaakt door jarenlange Republikeinse haatcampagnes, afgetopt met sluwe framings door Trump en fouten van Clinton zelf.’ Loopt Biden in dezelfde val?

De framing was nu Sleepy Joe. Dat was inderdaad een valkuil voor Biden, hij werd uitgedaagd om te gaan overcompenseren. Daar is hij niet ingetrapt dus in die zin heeft hij gewonnen. Hij kan de volgende debatten zelfs laat schieten. Niemand zal het hem kwalijk nemen – dat wil zeggen, niemand die op dit moment nog overweegt op hem te stemmen. Wat anderen ervan vinden maakt niet uit.

Volgens u laten kiezers zich in hun stemgedrag leiden door emotie, en zijn feiten en standpunten alleen handig als rationalisatie achteraf. Is dat niet een erg pessimistische kijk op de democratie?

Dat is de afgelopen vier jaar alleen maar duidelijker geworden. Angst en woede zijn de belangrijkste drijfveren die politici bespelen. Bij sommige verkiezingen ook hoop, maar dat was in dit debat het ondergeschoven kindje.