Een uitgesproken profiel

Een jaar of tien geleden, in de aanloop naar het BaMaDraMa, zocht ik eens naar de redementscijfers en student:staf ratio’s van de verschillende faculteiten. Die informatie bleek destijds makkelijk vindbaar op de universitaire website. Het kostte dus weinig tijd om een illusie kwijt te raken: studenten natuurkunde bleken al even vaak te sjezen als studenten psychologie. Een ander vermoeden bleek geen illusie. De precieze getallen weet ik niet meer, maar de student:staf ratio’s lagen in de orde van 2:1 bij W&N tot 30:1 bij FSW. De faculteiten FSW en Rechten werden ook doodleuk aangeduid als ‘onderwijsfaculteiten’, en bij de student:staf-ratio van W&N stond een asterisk, die verwees naar een verklaring. Deze uitleg kwam erop neer dat deze faculteit ook een serieuze onderwijslast had: er waren veel meer promovendi, en die moeten ook begeleid worden. Ik klaag niet over mijn baan, maar bij W&N zou ik voor niks werken. Een overzichtelijk aantal studenten, veel promovendi voor wie onderwijservaring ook erg nuttig is, alle tijd voor uw hobbies. Sinds een jaar of zes zijn er op andere faculteiten medewerkers die hun onderwijstaak dankzij NWO hebben kunnen verlagen van 60 naar 25%, maar zelfs zij kunnen onmogelijk in de buurt komen van de onderwijsbelasting van een W&N-er.

De benaming ‘onderwijsfaculteit’ ben ik sindsdien niet meer tegengekomen. Voor een founding member van de League of Research–Intensive Universities ook geen chique term. Maar in de conceptversie van het nieuwe instellingsplan duikt hij weer op. Er staat zelfs dat Rechten en FSW een ‘uitgesproken profiel’ kennen van onderwijsfaculteit, en dat daar bij het personeelsbeleid rekening mee moet worden gehouden. Opmerkelijk is ook wat er niet staat: geen woord over het tenure–track systeem, toch niet zo lang geleden ingevoerd bij W&N en door hen warm aanbevolen. Het instellingsplan bevestigt nog maar eens de tweedeling: faculteiten die zich een lage student:stafratio en tenure–track kunnen permitteren, en onderwijsfaculteiten. Rechten en FSW capituleren, en gaan een tweedeling in hun staf creeren: onderzoekers en onderwijzers. Er gaan stemmen op om ook een tweedeling onder studenten te maken. Een hoogleraar psychologie opperde dat er voor de grote massa een onderwijsextensieve bachelor moet komen – net als in de master, waar er immers ook een professionele en een research variant is. Vergelijk die filosofie eens met deze: http://my.harvard.edu/icb/icb.do?keyword=core ‘About the core program’. Het punt is, veel masterstudenten psychologie aan wie je het vraagt beamen dat pas in de masterfase echt iets van ze gevraagd wordt. De bachelorvakken zijn inhoudelijk goed maar worden op zo’n manier gedoceerd en getoetst dat studenten onvoldoende worden uitgedaagd. Dat is echt niet alleen bij psychologie het geval. Bij mijn collega-columniste, een studente politicologie, vielen onlangs de schellen van de ogen tijdens een semester aan Ohio State University. En het speelt echt niet alleen in Leiden, maar in elke ‘onderwijsfaculteit’ in Nederland. Een nog extensievere bachelor is de dood in de pot en het onderscheid met het HBO zal snel verdwenen zijn.

De faculteitsraad FSW heeft geen goed woord over voor het instellingsplan, zo konden we onlangs in Mare lezen. Men protesteert echter niet tegen de ongelijke financiering maar tegen wat men een teveel aan ambities vindt: meer studenten èn meer onderzoekssubsidies. Maar waarom zou FSW meer studenten willen toelaten? Is W&N niet aan de beurt om attractievere opleidingen te maken? Natuurlijk willen we studenten naar ons evenbeeld vormen, maar het is echt niet nodig om elke student tot en met een doctoraat sterrenkunde op te leiden voordat hij bij een verzekeringsmaatschappij gaat werken. Iets eerder uitstromen, met enkele harde beta-vakken ingeruild voor een vak rechten of psychologie kan heus ook wel en komt de toekomstige manager ten goede. En omgekeerd moet W&N meer vakken ontwerpen die voor een bredere doelgroep interessant en haalbaar zijn. Check toch echt eens bovenstaande link van het core program: voor Leiden zou zo’n programma een ‘uitgesproken profiel’ opleveren dat een unique selling point zou kunnen worden, zoals dat tegenwoordig heet.